[山东] 2017年体育专业测试开始 1.5万余人报考
| Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ бос-бз. хор-бз. Bosna i Hercegovina сер-бз. Босна и Херцеговина | |||||
| |||||
 | |||||
| Къэрал уэрэд: ??Интермецо?? | |||||
| Хуитыныгъэм и махуэ | 5 мэлыжъыхьым 1992 (зхэк?ар Йугославиэ) | ||||
| Нэхъышъхьэбзэхэр | Босниибзэ, Хоруатыбзэ, Сербыбзэ | ||||
| Къалэ нэхъышъхьэр | Сараево | ||||
| Къалэ нэхъ инхэр | Сараево, Баня Лука | ||||
| ?энат?э хабзэр | Республикэ | ||||
| Нэхъышъхьэ Тхьэмадэ Хасэ Тхьэмадэхэр Чэнджш Хасэм и Тхьэмадэ Конституциэ Мэхьчэмэм и Тхьэмадэр | Валентин Ицко Небойша Радманович Бакир Изетбегович Желко Комшич Никола Шпирич Сеада Палаврич | ||||
| Ш?ып?эр ? Псори | 127-нэ дунем 51 129 км2 | ||||
| Къэралым и джылэр ? Зэралъытэмк?э (2009) ? ?увагъыр | 4 613 414 ц?ыху (120-нэ) 90 ц?ыху/км2 | ||||
| ВК?уП ? Къыхэк?ыр (2009) ? Зы ц?ыхум къытехуэр |
$32 59 млрд (105-нэ) $7 064 84 | ||||
| Сомыр (Валутэр) | Боснэ маркэ | ||||
| Интернет-доменхэр | .ba | ||||
| Телефон кодыр | ++387 | ||||
| Зэманыгъуэхэр | +1 | ||||
 Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ Уикисурэтылъэм | |||||
Бо?сниэрэ Герцегови?нэрэ (бос-бз. хор-бз. Bosna i Hercegovina, сер-бз. Босна и Херцеговина) — къэрал конфидерациу щыт Балкан хы т?ыгуныкъуэм и кум хэту. Къэралыр аутоном администрациу зэхэт - Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ я Федерациэ, Сербскэ Республикэ, Брчко хэку джоуэ. Къалэ нэхъышъхьэр Сараево
Хэкумэтхыр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]
Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ Еуропэм и ипшъэ-къуэк?ып?э лъэныкъуэм хэт. И Гъунапкъэхэр зды?ухьэр: ишъхъэрэмк?э, ипшъэмк?э, къуэхьэп?эмк?э - Хоруатиэм, къуэк?ып?эмк?э - Сербиэм, ипшъэ-къуэк?ып?эмк?э - Къушъхьэф?ыц?эм.
Къэралым и инагъыр зэрыхъур 51,1 мин км2.
Боснэрэ Хьэрцеговинэмрэ и ш?ып?эм и нэхъыбэр Динар бгыхэм яхэт. Къэралым ипшъэ лъэныкъуэм Сава и псыхъуэм Дунайкурыт губгъуэм и ипшъэ лъэныкъуэр хохьэ. Адриатикэ хым и ?уфэм ?ухьэп?э мы ину къэралым и?э (ауэ псы?уфэр Хоруатиэм ей). Къэралым псы нэхъ ину ежэххэр: Уна, Врбас, Босна, Дрина - а псори Дунай и псыхъуэм щыщхэ, псы Неретвар Адриатикэ хым холъадэ.
Тхыдэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Илъэс минк?э ди лъэхъэнэм ипэк?э, Боснэм и ш?ып?эм илирийхэр ихьахэ, яужым къэралым и лъэпкъ хъуахэра. V ди лъэхъэнэм ипэм щык?эдзауэ хэкум и ишъхъэрэ лъэныкъуэмк?э келтхэр ихьурэ теуэн к?адзэ. I ди лъэхъэнэм ипэм Боснэм и ш?ып?эр урымхэм яубыдри куей Илирик яшъыр, лъэпкъ дэсым иц?эк?э.
Лъэхъэнэ курытхэм Боснэм и ш?ып?эр бжыгъэрэ къэрал нэхъ инхэм хыхьурэ яужым хуит хъуурэ щыта, тхыдэм нэхъ индыдэ, нэхъ лъэш щыхъуатэр 1377 гъэм, Твртко I Котроманичым Боснэм и пэштыхьу зыщытри?уам. XIV лъэхъэнэм и к?эм себхэмрэ хорватхэмрэ я ш?ыгухэр хиубыдурэ къэралыр бжыгъу хохъуэ Адриатикэм ?ухьэп?э и?у. Твртко дунем ехыжьа яуж къэралыр хом-хомурэ хэк?уэдэн к?едзэ и къэру ф?эк?уэду.
1463 гъэм Боснэм и ш?ып?э нэхъыбэр тырку ?энат?эм к?охьэ, 1482 гъэм Хьэрцеговинэми пхуэдэр къышъошъыр. Уэсмэн империэм хэкуит?ыр зыуэ зэхагъэхьэ вилаят Боснэ доуэ.
1831-1832 гъэхэм зауэ -зыкъэ?этыгъуэ къохъур, Хусейн Градашчевич и ?энат?эмк?э, ауэ узыншу емык?уэк?ыу, хок?уадэ.
1849 гъэм уэркъхэм зыкъа?эт, уэсмэн паштыхьым хабзэ къыдигъэк?ахэр ягум темыху, илъэсит? тек?ауэ пэштыхьым и дзэм зэхегъэк? уэркъхэм я зыкъэ?этыгъуэр.
1875 гъэм к?эуэ зыкъуэ?этыгъуэ къохъур, къызхэк?ар экономикэмрэ политикэ нукъуэкъуэгъухэм, джылэм аутономиэм хуэныкъу къа?охут, иэ Сербиэм иэ Хоруатиэм хагъэхьэну. 1878 гъэм, Берлин конгрессым унафэ къыдок? Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ Аустро-Венгрым и ?энат?эм к?эхьэну.
Япэрей дунейпсо зауэм яуж Аустрэ-Венгрыр зэхок?ри Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ Сербиэ Пэштыхьейм хохуэ, яужым а зэхэхьэгъуэм къарал к?э къыхок? - Сербхэм, Хоруатхэм, Слоуэнхэм я Пэштыхьей, яужым пэштыхь Александыр Карагеоргиевичым 1929 гъэм, диктатурэ ?энат?э къаралым хелъхьэри, къэралым и ц?эр зэрехъуэк? Югослав пэштыхьей джоуэ.
Ет?уанэ дунейпсо зауэм щыгъуэ джэрмэныдзэмрэ къыдэшъхэмрэ Югославыр яубыдри, зыт?ущу ягуэчыр, зауэр иуха яуж Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ Республикэ статусыр къылъос Югослав Федерациэм хэту.
1992 гъэм, мэлыжъыхьым и 6-м лъэпкъ зэхэдзык?эк?э зауэ к?идза Югославым, зауэр къызхэк?ар Боснэрэ Хьэрцеговинэмрэ хуитыныгъэ и?эным зэрпыхьам шъхьэк?э. 1995 гъэм 14 и фок?адэм зауэр иуха Дейтон тхылъэ к?этхэгъуэк?э. Къэралыр хуит хъуа.
Джылэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Къэралым джылу дэсым я бжыгъэм хышъык?ыгъэ тэрэз и?экъым, зауэ нэужым куэдыр дэк?ахэ, бгъэ егъэк?уэк?ыным и хабзэми хэукъуэгъуэ куэд хэхьа.
Къэралым и нэхъышъхьэбзэхэр - босниибзэ, хоруатыбзэ, сербыбзэ
Дин нэхъышъхьэхэр - мыслъымэныгъэ (40 %), захуэ чыристэныгъэ (31 %), католикыгъэ (15 %) [1].
| Боснэрэ Хьэрцеговинэмрэ и джылэр | ||
|---|---|---|
| Гъэр | Бжыгъэр, мин ц?ыху | |
| 1960 | 3, 180 | |
| 1965 | 3,396 | |
| 1970 | 3,564 | |
| 1975 | 3,747 | |
| 1980 | 3,913 | |
| 1985 | 4,122 | |
| 1990 | 4,308 | |
| 1995 | 3,420 | |
| 2000 | 3,847 | |
| 2005 | 3,907 | |
| 2008 | 4,590 | |
Экономикэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Боснирэ Хьэрцеговинэрэ и экономикэр Еуропэ къэралхэм я к?эдыдэм ит ВК?уП-м и инагъымк?э. ВК?уП-ыр 2009 гъэм зэрыхъуар $ 32, 59 млрд[2].
Къэралым и ахъчэр Боснэ маркэ - конвертациэм хэхьэф.
Къэралым и лэжьыгъэ нэхъ япэрехэр: Щ?ык?элъыгъуэхэр къык?эхыным - ф?амык?, гъуш?, джыр пэмык? бжыгъи, абыхэм щымыхъук?э, иджыри - шэк?, тутын, унагъэ мылъку, ауто ?эмэпсымэхэр къыдагъэк? къэралым.
Хадэрэ губгъуэ лэжьыгъэхэр къэралым ф?ыуэ зэф?этхэ, ауэ ш?ыр ят?э хьэлъэгъу зэрщытым шъхьэк?э елэжьыныр гъугъ. Былым зехуэныр нэхъыф?у зэф?эувауэ щыт. Къэралым и ш?ыпэм и нэхъыбэр мэзхэм хэт.
Администрациэ гуэчыгъуэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Къэралыр аутоном администрациэк?э зэхэт - Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ я Федерациэ, Сербскэ Республикэ, Брчко хэку.
Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ я Федерациэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]| № | Кантонхэр (куейхэр) | Къалэ нэхъышъхьэр |  |
|---|---|---|---|
| 1 | Унско-Сански Кантон | Бихач | |
| 2 | Посавски Кантон | Орашие | |
| 3 | Тузлански Кантон | Тузла | |
| 4 | Зеницко-Добойски Кантон | Зеница | |
| 5 | Босанско-Подрински Кантон | Горажде | |
| 6 | Среднебосански Кантон | Травник | |
| 7 | Герцеговачко-Неретвански Кантон | Мостар | |
| 8 | Западногерцеговачки Кантон | Широки-Бриег | |
| 9 | Сараево Кантон | Сараево | |
| 10 | 10-нэ Кантон | Ливно |
Сербскэ Республикэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]| № | Куейхэр | Къалэ нэхъышъхьэр |  |
|---|---|---|---|
| 1 | Баниа-Лука | Баниа-Лука къалэ | |
| 2 | Добой | Добой къалэ | |
| 3 | Биелина | Биелина | |
| 4 | Власеника | Зворник | |
| 5 | Сараево-Романиа | Сараево | |
| 6 | Фоча | Фоча къалэ | |
| 7 | Требиние | Требиние |
Брчко хэкум шъхьэхут ?энат?э и?э, Боснэрэ Хьэрцеговинэмрэ я Федерациэми хохьэ, Сербскэ Республикэми хохьэ.
Дзэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын] |
Мы тхыгъэм и лъэныкъуэр иджыри итхакъым. Википедиэм хэтхэм я зым зэригугъэмк?э, мыбдежьым итын хуэйр тегъэпсыхьэуэ тхыгъэ нэгъэса. Проэктым удэ?эпыкъуфыну, мы тхыгъэм и лъэныкъуэр нэбгъэсмэ. |
Гулъытыгъуэхэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]- ↑ CIA World Factbook (индж.)
- ↑ Report for Selected Countries and Subjects (индж.)
Техьэп?эхэр
[зэгъэзэхуэжын | кодыр зэгъэзэхуэжын]Еуропэм и къэралхэр |
||
|---|---|---|
| Къэралхэр | Азэрбиджан1 ? Албаниэ ? Алыджей ? Андоррэ ? Аустрэ ? Белгиэ ? Балгариэ ? Боснэрэ Хьэрцеговинэрэ ? Британиэшхуэ ? Ватикан ? Даниэ ? Джэрмэней ? Ермэлы1 ? Ирлэнд ? Ислэнд ? Къазахъстэн2 ? Бгыф?ыц?ей ? Латвиэ ? Лэхьый ? Литоу ? Лихтэнштейн ? Луксембург ? Македониэ ? Малтэ ? Мэжарей ? Молдавиэ ? Монако ? Щ?ылъабжьэхэр ? Норуегиэ ? Португал ? Италэ ? Румыниэ ? Сан-Марино ? Сербиэ ? Слоуакэ ? Слоуэнэ ? Тырку2 ? Украинэ ? Урысей2 ? Урысыху ? Финлэнд ? Фрэнджей ? Хоруатиэ ? Хъырцей1 ? Чехиэ ? Шуэц ? Шуэцарэ ? Исбухьэн ? Эстониэ ? Шотлэнд ? Уэлс |  |
| Ч?ып?эм шъхьэфимыт | Аландхэм хы т?ыгухэр ? Гернси ? Гибралтар ? Джерси ? Мэн хы т?ыгухэр ? Фарерхэм хы т?ыгухэр ? Шпицберген ? Ян-Майен | |
| Дунейпсом къамылъыта къэрал | Азгъей ? Косово ? Приднестровиэ | |
| 1 Ныкъуэу е лъэныкъуэк?э Еуропэм хэт къэралхэр. 2 Азиэм. | ||
 |
Мыр тхыгъэ нэмгъэсащ хэкумэтхымк?э. Проектым удэ?эпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм. Мы псалъашъхьэр зэф?эк?ыгъуэфк?э нэхъ тэрэзымк?э зэхъук?ын хуэй. |